Wmý Èkh - 1876'12'25
ƒ¸l wOHdmkh - lf;»¸l ñIkdß úÿy,
1892 - ,ývkfê kdúl yd fj,| iud.ul /#hdj weröu
1894-96 - ¸ýfld¸ý½ bý ,ývý ¡s úÿyf¨ Wmdêh
1896 - býàhý cdsl fldý5ihg t"ùu
1913 - iu½; býèh ·½¸ï Í.fê idudðlrjh
1916 - iu½; býèh ·½¸ï Í.fê iNdms örhg mrùu
1918 - fojk újdyh rÜkndë –áÜ
1927 - ¾ýÿ kdhlhý iu. lreŒ 14 l tl.rjhg meñnu
1941 - Ojý —jr m; weröu
1944 - fojk f,»l ðÞOfê§ ¹;dkH md¾Yjhg iyh ùu
1946 - býÈhdŒ jHj½:dodhl iNd Pýohg ·½¸ï fldý5ifhý ;r. #Íu
1946'08'16 - m#½;dkh ì¾#Ífï úfr»O;d /¨, weröu
1947 - m#½;dkfê .jk¾ fckrd¨ yd jHj½:d iïmdol iNdms
1948'09'11 - wNdjh
|
|
orejý yr fofk%f.ý ðr mÓ,l jeäu,d yeáhg Wmý fudyuâ w¸ ðýkd .uk mgý .rfr ng¾r wOHdmkh ,eô ·½a¸ï ;reKfh" yeáhg' !r oil y;lg uo" jeä Uú; ld,h wjiý fjk úg Tà k;r Ófl w¨r rg" f.dvk.ýk —fr».dó fufyjr"a l< ùrfh" yeáhg'
TÃf/ Uú; ld,h u< Tà fm¡ ´áfê ½j$h iDW u;h fjŒfjý' fndïndfê le‘ fmfkk ¡s úYdrofh% yeáhg m<·j jeo.rlu" b´Æ w¸ ðýkd fÞYmd,k{fh%" ·½¸ï kdhlfh% yd rdcH md,lfh% jYfhý f,»l bsydifê wurnh ;efkl igyý fjkjd'
2003 ck 11 od fudyuâ w¸ ðýkd 126 jeÿ cýu ixjrirh ÿñrf;ý Ê ,xldfõ§ TÃf/ cýu iure fÞYkh lrýk wj½:dj ,eÑK fudfydf;Èr uu fmýŒï lf<A rg" f.dv k.ýk wje´ úkh yd ¡s .rel nj iïnýOfhý wfŸ rgg wj½:dj" werkï th tuudf/ kug f.!rjh" #hk woyi' tfyu Wjukdj" jvdr jeo.r nj oefkýfý wo'
w¸ ðýkd f. nd, wjêfê mdi¨ .Kkdjl bf.k .ýk ,eÑKd' ! ú;r" fkfjë fï ore –ßi n,d #hdf.k f,d% uyr lrk tl fudfydfuvd¸ ;dr;g fldë;rï wmy± fjýk weso #hkjd kï w¸ ðýkd .ek #hefjk pß;dmodk foll #hýfý WmýÈk fol"' wýsfïÈ lrÉÑfê lf;»¸l ñIkdß úÿyf¨ bf.k .ýk fj,dfj ¸hd mÈxÑfê§ i|yý l< Èkh ÿjerÈ tl yeáhg ie,flkjd'
¥hd ·½¸ï jrfh" yeáhg 2crdá ni l;d ny lrñý –hjfrý –hjr bf.k .r;r w¸ ðýkdf/ wi¨je´hý %Ñ" ´ýë yd bx7´ NdIdjý l;d l<d' k·r fï ´h¨, w;ruf¾ ;·ýf. ix½lDshg wŒj hñý wA jhfiýu újdy ÓK w¸ ðýkd ìß|r iu. ,ývkfê fm!Þ.¸l iud.ul r½idjg 0hd'
ng¾r Ujrfj,d' ! rgj, ÿoyi wrúýo w¸ ðýkd .ek l;d lrk fj,djg iuyr fokd #hýfk tuud g uõ nig jvd bx7´ —¨jý #h,ë' ! ;rug #hj,d oeŒu jeä lr .r w¸ ðýkd ¹;dkHfê wes m<· fmf<A ¡s úÿy,#ý ¡s Wmdêh .r;d' fï ld,fêà ,ývkfê býàhý jd¶ýf/ tl·uj" sÑKd' ! ú;r" fkfjë býàhdfõ ÿoyi fjŒfjŒr" ¹;dkHfê § býÈhý wkkH;djh wdr"Id lr.e¡fï § o"jk ,o i*h odhlrjh ÿidr w¸ ðýkd le‘ fmpk ;reKfh" ÓKd'
¡sh bf.k f.k býÈhdjg wdmà meñm w¸ ðýkd u,nd¾ ¾¨ “fÞYfê ;·ýf/ ÿjyk bÈlrf.k mÈxÑ fj,d id¾:l ¡sfõÈfh% yeáhg fndïndfê le‘ fmpkd' w¸ ðýkd weýfÞ ng¾r we÷u" l;d lf<A bx7´" ye´refl ·½¸ï fmŒfuý wErfj,d' k·r TÃf/ yojfr sÑfl ;·ýf/ wkkH;djh .ek ú’jdih' nd¾r fmŒfuý fy» l;d nfyý ú;r" fÞY ¾ff;‚rjh .ek b"uý týÿ .ýk fm<fUk j¾;udk Ê ,d#l ck iudchg w¸ ðýkdf/ pß;h lÈu wdo¾Yh" jkjdg iel keye'
ÿoy½ igÿý WŒ±ï fjñý sÑK býÈhý iudcfê fmr.uý lre yeáhg býÈhý cdsl fldý5ih Y"sur jk úg ¾ýÿ kdhlhý iu. w¸ ðýkd lrg lr j.$u" b´¨jd' 1910 jk úg w¸ ðýkd býÈhdfõ rdc$h jHj½:d lÓýi,fê yeg fofk%f.ý ðr idudðlhýf.ý flfk% yeáhg mrÓKd' kug rdc$h ÓKr fu;ek ¾áfê ng¾r fy» ðfr»mfê bf.k f.k jeä n,h" ke;r ;·ýf/ mdAfõ býk leus –ßi"' k·r w¸ ðýkd fï lÓý´,fê idudðlfh% yeáhg ál" fjfy´,d jev lr,d <ud újdy iïnýOfhý mk;" iïu; l<d' býÈhý ðO welvñh wes lrýk moku il½ l<d' ! ú;r" fkfjë fojk f,»l ðÞOh fj,dfj býÈhdfõ w¨r úëhg ¾;k mrïmrdj t"l tlufj,d ¹;dkHhg Woõ lf<A há ¾sý fÞYmd,k ÿoyi .ek n,dfmdfrdru shdf.k'
|
|
 |
ðÞOh wjiý jk úg býÈhdj iKfhýu fjfy±fý ÿoyi b,"l lrf.k' cdsl igý weúf,k fj,dfj w¸ ðýkd ¾áfh býÈhdŒfj" yeáhg fmr·K wrf.k fndfy» býÈhý kdhlhý cds jdoh mer;#ý sh,d lgðu l< ÿid w¸ ðýkd iu½; bý§h ·½¸ï Í.h –¾]jk fj,dfõ thg tlu fjýk ue¸lu" oe"Ójd' k·r áflý ál mr;rh jeä ÓKd' we;eï fj,djg ÿoyi ,eÑjr ·½¸ï jreýg ÿoy½ býÈhdfõ iudkdru;djh w¾ñfõú hk ielh uu fjñý sÑKd' cdsl iu0h wes lrf.k ÿoyi Èkd .ýk w¸ ðýkd fjfyi .r;r mr;rh jeä fjk fj,dfj w¸ ðýkd ·½¸ï Í.fê idudðlrjh .r;d ú;r" fkfjë TÃf/ kdhlrjfê wdl½ñ; nj ÿidu wÓreÿ uk" .;fjk fldg t¾ kdhlrjh .ýkr ´ÞO ÓKd'
;·ýf/ fmpu" ye´Íu yd bf.¡u fjŒjg cdsh fjŒfjý wes we¨u flfr¾ ck;dj .re lrk j. wjfn»O ÓK fudfydf; w¸ ðýkd ½j$h Wmßu Y"sfhý fjfyfiýk mgý .r;d' .dýë ½jfÞûlrjh mokï lrf.k wd.ï N"sh fmr] lrf.k ½jrdÊ wr.,h g hk fj,dfj jHj½:d fjki#ý muK" úkd fï jf/ fÞ j¸ý ÿoyi ,nd .ýk neye #hk u;h w¸ ðýkd rgg fmýjd ÿýkd'
w¸ ðýkd iu½: bý§h fldý5ifhý b¨,d w½Ófl fï újdoh mrf;rg 0h wj½:djl' .dýë ck;dj w;r ck†h fjkjd jf/u ·½¸ï “cdj býÈhý iudcfhý fldýfjkjd hk ldrKdj ·½¸ï jreýf/ ¾;g oeŒK' fï ÿ¾u;h ÿre lrýk w¸ ðýkd fjfy±kd' ¾ýÿ kdhlhý iu. wjfn»Oh" wes lr .ÿñý yd wkd.; býÈhdfõ ÿoy½ jHj½:dj .ek idlÉPdj f.k hk w;r wfk" merf;ý ¹;dkH iu. ixjdoh we±frý rggr ;u “cdjgr idOdrKh b] lrk ld¾hh my± jHdhduh" Ófl keye' ! jf/u cdtý fol fjŒfjý fjk fjku uesjrK mjrjkjdg —Þ.¸lj leuer;" fkdsÑK w¸ ðýkd yeu fokdgu iunr wdl¨m o"jñý .uý lf<A ÿ’lr udj;l'
fï ld,h weu,; ;·ýf/ fojeÿ újdyh fÞYmd,khr t"l iudý;rj f.khýk wiur ÓK ÿid w¸ ðýkd wehf.ý fjý ÓKd' wjdikdjlg fjý fj,d 0¾ý flá ld,h" weu,; weh ñh 0hd' býÈhdj fjŒfjý ÿoyi ,nd .ýk tx.,ý;fê jg fïi idlÉPdjg 0h fj,dfj wdfhr j;dj" .dýêf/ woy½ iu. tlÕ fjýk wudre ÿid u; .e]Kd' ál" ú;r l< #reK w¸ ðýkd l¨mkd lf¨ fï T"fldu wr werod, tx.,ýf;g fj,d ¡s jev lrf.k býk' k·r fï fj,dfj thdf. ¾; yeÿfõ TÃf/ fidfydðßh *dsud' ;ÿÓK w¸ ðýkdg fyjke¨, jf/ tlu ÓK *dsud m½fi WmfÞûldj" yeáhg jev l<d ú;r" fkfjë wure l;dj" yeáhg i|yý lf<dr weh m#½;dkfê ud;dj yeáhg wo úreodj¸h ,nkjd'
býÈhdfõ ·½¸ï kdhlhý w¸ ðýkg weúḠl<d' fidfydðßh ¾; yeÿjd' wýsfïÈ wdfhr býÈhdjg meñm w¸ ðýkd ·½¸ï ck;djf/ w§krjh fjŒfjý fm¡ ¾áýk mgý .r;d' rg" yeáhg tlg ÿoyi fjŒfjý igý jeÿkr mEfyýfý kes .s ,"IK ÿid ¾ýÿ - ·½¸ï mr;rh u¡lrk md,u" fjýk ;·ýg neß nj w¸ ðýkd wjfn»O lr.rfr iyfh».fhý býk Wmßufhý fjfy±kdg m½fi' 1940 § t" trKdrul ojil ,dfy»rfê§ fï u;h “´Þêfê m< ÓKd' ¾ýÿ jf/u iuyr ·½¸ï kdhlhý fï fh»ckdjg tlÕ fjýk wÈuÈ l<d' w‹fh». wdjd' lreŒ meyeȸ lrñý u;jdoh murjýk Odjý —jr m; mgý .r;d' tl mer;#ý býÈhdfõ ÿoyi ;jr mer;#ý ·½¸ï wëtý fï wý; fol w;r fo»,kh fjñý sÑK m#½;dkh ì¾#Ífï )hdldÍ ie,±u “ldYhg mrÓKd' jev j¾ck" úfr»O;d j,g ·¨ ;ek" ÿý fï ie,±u wŒj ¾ýÿ md,kh w‹fh».hg ,"#Íu wr·K yeáhg fmpkd' l¨lgd" fnx.d¸ “dý;j, .e]ï ÿid ¾ýÿ ·½¸ï yroyi" fokd Uú;h ”cd l<d' ·½¸ï Í.fê fÊH’ghý fï úkdYh lf<A fldý5ih yd udOH njg fp»okd l<d' jerÈ yod .ýk wý;¾jdr md,khlg ¾ýÿ" ·½¸ï tl.;djh" wes lrýk uyý´ ÓKra w¸ ðýkd ! md,kfê ;kure fkdf.k fjýj ¾áhd' È0ý È.gu mejs ;rrjh iý±ý lrýk mýcdí yd fnx.d¸ trefõ md,kh .ek fjku ¾;ýk býÈhdj Wridy l<r wid¾:l ÓK ;rk ù'‘' fuký fjý ùfï woyi .ek fh»ckdj" rdcH md,khg f.kdjd'
tlg fjÍ ¾á ck fldÜgdY fol" ÓKr ¾ýÿ ·½¸ï fo–ßi w;r ÿ;r sÑfl t#fkld mrhd hdfï Wjukdj' fjýjk fudfydfr fÞY¶ud jg lrf.k ke2Œ cdsjdoh fo,"Ihl ´g oi ,"Ih o"jd .Ký fkdl< ye# Uú; ydÿ jd¾;d l<d' wkd: l|Óre j,g rgj¨ foflýu ,"I tl´h mKyl muK ckldh" fld] ÓKd' uyr ixfõ.hg mr ùu j,ld .ýk neß ÓK w¸ ðýkd bý m½fi kfj»oh" wes lrk fufyðu fjŒfjý lem fjýkWridy .r;d' ±¨ ck fldg½ tlulr ´h¨u fokdg tlg ´áh ye# iudch" m#½;dkfê yoýk w¨r jHj½:dj" w¨r jev –§fj," w¸ ðýkdf/ kdhlrjfhý iel±kd' wOHdmkh" wdr"Idj" wd¾Òlh iïnýOfhý o¾Ykh" ÿ¾udKh fjk w;f¾ w¸ ðýkdf/ kdhlrjh uyck;dj oe"f" cdsfê –hdKý yeáhg'
w¸ ðýkd f/ ng¾r bf.¡u fy» ng¾r wdNdYh hgmr lrñý byjyd 0h f.!rjh iu. ½j$h wkkH;djh jgd frd"jk ck;djg kdhlrjh ÿý fyf;u wd´hdjg muK" fkdj iu½: ·½¸ï “cdjg yd cd;Hý;rhg wdvïnrúh ye# Ïñhl j. m#½;dkfê iÿ]yý l<d' ! wk‹nj¡h kdhrjhg fmr,d ÑÃuý lrk rg je´hý wor Tà fjŒfjý w¶ñ;j wdorh lrýfý cýu Èkh yd wNdjhg mrª Èkh cdsl ÿjdA Èk jYfhý i,lñý' w¸ ðýkd kñý iurk ½:dk fndfy» wes m#½;dkh rg" yeáhg f.dv ke2fl wÞúthrjhr iu.' wt;h Èydjg tfnk we;eï úpdrlhý iuyr fj,djg #hýfý w¸ ðýkd m#½;dkh ì¾ lrýk fjfy±fý bý§h fldý5ifê we;eï týÿ ÿid një'
;u md¾Yjh fjŒfjý f.k 0h igk .ek cd;Hý;rh uÿk ñŒu flf½ fj;r w¸ ðýkd ùrfh" fjýfý h§ h§r i|yý lrk mßÈu f,dj fld;eÿý wdNdYh .r;r wjidkfê ;u wkkH;djh ±re# ÿid nj kï ielh" keye'
|
|
