Wmý Èkh - 1874'11'30
ƒ¸l wOHdmkh - yefr»õ úoHd,h
ìß| - "f,uýáý p¾Ñ¨
1893 - rdc$h ðo welvñfê ðO —Ãpjg t"ùu
1895 - fojk ¨ský ;kurg mrùu
1896 - fndïndhg meñK hgr úð; md,kh
1897 - w†ldŒ fn»h¾ ðÞOhg iyNd1 ùu
1899 - The River war lDsh ldlv fol#ý iïmdokh
1899 - ðO f½jfhý úËdu ,nd fÞYmd,khg wjt¾K ùu
1900-04 - lýi¾fjáõ md¾¸fïýu uýz
1904-24 - md¾¸fïýu uýz - ¸nr¨ m"Ihg tluùu
1924-45 - md¾¸fïýu uýz - lýi¾fjáõ m"Ihg tluùu
1903-05 - \ú; l;dj ldlv fol#ý rpkd #Íu
1905 - hgr úð; Ndr lm’g f¨lï
1910 - ½jfÞY lgðu weus
1919 - wdr"Il yd 2jý f½jd wud;H
1924 - kej; fldýi¾jáõ m"Ihg t"ùu
1940-45 - ¹;dkH w5dud;H
1945 - úm"I kdhl
1951-55 - ¹;dkH w5dud;H
1953 - fkdfn¨ id¾;H ;Hd.h
wNdjh - 1965'01'24
|
|
ðO ìfuý mgý.r; .uk wjiý lf<A fÞYmd,k ;,fhý by,gu weúr' ! ú;r" fkfjë id¾;HOrfh" yeáhg fkdfn¨ iïudk ¾ñ lr.r;d' úý½gý p¾Ñ¨ #hýfk ffO¾hh –§n|j ixf";h"' p¾Ñ¨ .ek l;dlrk wo ð.fê úpdrlhý Ókr i,lýfý Tà uE; ldÍk ¹;dkH fÞYmd,kfê muK" fkfjë f,»l kdhlhý w;r wÞúth —Þ.,fh" yeáhg'
i¾ úý½gý ¸fhdkd¾â ½fmýi¾ p¾Ñ¨ fuf,dj t§h oe"fl tx.,ý;fê md,khg kElï #hk äð" mr—rl f¨ Wreuhr t"l' k·r TÃg <ud ld,fê m±ìu f.dv ke2fý ;dr;dg jvd wïud g ióm mßirhl' mdi,g weu,r ÓKdg m½fi wïud iu. ;jr ál" ÿr½ ÓKd' fufyu Ófl fï mrïmrdj fl¸ýu ¹;dkH jxY"ldr mÓ¨ t"l WfrŒr .eà fjfik iudc iïu;h ÿid' mdi¨ wOHdmkh ,nk w;rur ÓKr p¾Ñ¨ fmýŒfõ mrïmrdfõ Wreuh' lA yrUfê o"Ifh" yeáhg le‘ fmpk %vd p¾Ñ¨ g Wjukd fj,d sÑfK ;dr;d jf/ yefoýk'
úý½gý p¾Ñ¨ ;reKhdg Wjukd Ófl wÝ; fiýmsfh" fjýk' f,»lh —rd rgj¨ hgr lrf.k ¾re fkdn´k wêrdcHfê ùrfh" fjýk ¾;df.k Tà rdc$h ñ¸gß welvñhg ne÷Kd' wÓreÿ #¾mhlg m½fi fojeÿ ¨ský jrfh" yeáhg —Ãpj wjiý l< p¾Ñ¨ g ÿhu Ófl býÈhdfõ fndïndfê f½jhg jd¾;d #Íu' hgr rg" yeáhg býÈhdfõ úYd, n, “fÞYh" md,kh lrk bx7´ cdslhý w;r fm»f,» *vdjg o"I fï ;reK fin,d le‘ fmŒKd'
fï jk úg p¾Ñ¨ f/ Wmßu Wjukdj fj,d sÑfK igý ìfï býk' býÈhdfõ ld,h wjiý fj,d wdmà –gr fjýk ÿhñ;j sÑKr igý ìug hýk leuerf;ý uõíug fkd0¾ý býk b¨,d ¾áhd ú;r" fkfjë fï wroe$ï m½fi ldf,l f⸠fg¸5dŸ mr;rhg ¸h,d ;·ýf. f¨Lk l,dfõ wx%rhg fu»ÿfjýk wj½:djr mdo .r;d' wd´hdfõ rgj¨ ÿoyi fjŒfjý wr., lrk úg p¾Ñ¨g ´ÞO fj,d sÑfK igýldóý u¾okh lrýk' wo wdm± yeß,d n,k úg p¾Ñ¨ f/ ! ð.h .ek wfŸ sfnk ;"f½rej fjk½ tl" fjýk bv sÑKr Tà ! fudfydfr ye´refl rg fjŒfjý ;·ýf/ j.$u b]lrk ld¾h Ndrh' fuýk fï ld,fê p¾Ñ¨ yod jvd .ýk fouõ–hýgr jvd fjfyi ÓK ke¡ fr».dur ÓKd' býÈhdfjý –gr ÓK p¾Ñ¨ wehf/ ;ÿhg tlu ÓK k·r Èk fol#ý wNdjhg mr ÓK weh .ek u;lh m½fi ld,hl zz uë w¾¸ ,ë† ZZ #hk lDsfê i|yý lrýfý nd,ld,fê ´g wÓreÿ ú½i" weh ;·ýf/ fyd|u ñußh nj i|yý lrñý'
bý m½fi p¾Ñ¨ f/ wr·K Ófl ðoìu' #ðndjg 0¾ý .ߨ,d igkg ·ÃK ÿýkd' u¾# ðÞOhg 0hd' o%p w†ldfõ fn»h¾ ðÞOhg iyNd1 ÓKd' ðO ìfï ¾á TÃf/ iuldÍkhý oe"fl p¾Ñ¨ f. o"I;d' j¾Kkdj fld;rïo #hkjd kï “ydr t¨, lrýkr Iurý hgmr lr.ýkr oe"ª o½lï ÿid ÿ;esýu TÃg ¹;dkHfê ðO ùrhýg ,eìh ðu ú"fg»ßhd ru %reih ¾ñ úh ðu nj ú’jdi l<d' k·r tfyu Ófl keye' j;dj" o%K qw†ldfõ§ ´rNdrhgr mrÓK k·r .e,ù wdm± wdjd' ðO ìfï ùrfh" jf/u fï wre$ï m±j fmdr yd —jr mr ¸– jYfhý m< #Íu ÿid igýldóý iudch –§ .rf; ùrhý yeáhg' tfyu n,k úg p¾Ñ¨ tl mer;#ý igý ìfï ú;r" fkfjë id¾;H iudcfhr oejeý; “srEmh"'
|
|
 |
ðO ìfuý úYdu .r m± p¾Ñ¨ f;»rd .rfr fÞYmd,kh' m<· Wridyfê§ mrdoë' fldýißjáõ m"Ifê wfŸ"Ilfh% yeáhg fojeÿ Wridyfê§ md¾¸fïýujg 0hd' fï oj½j, ¹;dkH md¾¸fïýuj uýzjreýg fyd|g f.õfõ keye' je]Ÿ uÈ #h,d mer;lg fj,d ¾á kes p¾Ñ¨ ;·ýf. rfܧr" wfußldfõ §r fÞYk mjrjñý ·o¨ yïn l<d' ðÞOhg ·o¨ jehlrýk uyck;djf.ý tlulrk nÿ ·o¨ jeh lrk wýou .ek p¾Ñ¨ g sÑfK fjk½ u;h"' fï ÿid Tà ;·ýf. u;h #õjd ! j;r" fkfjë ;uýg fkd.e,fmk j. oek .r;du m"Ifhý wëý fj,d ¸nr¨ m"Ihg tlu fjýk mjd ¾; yod .r;d'
¸nr¨ m"Ih n,hg mrÓK fj,dfj p¾Ñ¨ hgrúð; Ndr ÿfh»cH weus ;kur b´¨jd' fï oj½j, ¹;dkHh ·ÃK md sÑfl tl mer;#ý ;·ýf/ ¾re fkdn´k wêrdcHfê #re< rel.e¡fï w‹fh».hl' fï fj,dfj p¾Ñ¨ f/ igý ìfï “dfh»0l wroe$ï md¾¸fïýujg iEfyk “fh»ckh" nj oepkd'
wdlAfõ úJsO ;kure b´¨jd' iuyr fj,djg cýofhý mrdch ÓKd' wdfhr md¾¸fïýujg wdjd' ½jfÞ‚h weus yeáhg j.$u" wesj jev l<d' wýsfïÈ m<·fjÿ f,»l ðÞOh wes fjk fj,dfj p¾Ñ¨ ¾áfh kdúl f"fÕwh Ndrj' fï fj,dfj p¾Ñ¨f. o½lï rgg oeŒkd' p¾Ñ¨ jev lf<A b,"lh" wesj' kdúl wxY Y"sur l<d' fin¨ n|jd .r;d' f;¨ iud.ï iïnýO lrf.k ry½ Tru f½jd ÿ¾udKh l<d' ðO gex# yoýk w¨r ðfO»mlrK ÿmojýk iydh ÿýkd' fï ÿid rgg w¨r Y"sh" ,eÑKd' fï ld,fê ;·ýf/ uýz ;kur ú;r" bsß lrf.k wdhr ðO ìug 0h p¾Ñ¨ iEfyk ld,h" ng¾r fmr·fl fojeÿhd yeáhg m<· f,»l ðÞOhg kdhlrjh ÿýkd'
1917 § p¾Ñ¨ wdfhr m"Ih udrel<d' oeý ne¨fjdr fï ld,fê sÑK ðOuh jd;djrKh p¾Ñ¨ jf/ yi, wroe#ï wes týÿ .ýk —¨jý “dfh»0l ñÿ±ý úm"Ifê býkjdg lÓrejr leur;" oe"Ófõ keye' ¸nr¨ wdlAfõ rdcH wdr"Il yd 2jý f½jd wud;H ;kur ,eÑKd'
¹;dkH ðÞOhlg meg¨K yeu wj½:djlu p¾Ñ¨f. fijke¨, fld;ekl yß sÑKd' Tà iuj sÑfl rg .ek we¨u cdsjd§ .sh yd ro, me,eýsfê Wreuh' \ú;h —rd sÑfl ÿ¾Ý;lï .ek igyý'
c¾uÿh wefvd¨† ¾Ü,¾f/ kdhlrjfhý ke1 ¾áfhr p¾Ñ¨f. ld,fê fldëhïu wj½:djljr me´´Üjdohg uufjýk bv fkdfok wê’Gdkh" p¾Ñ¨ u< sÑKd' TÃf/ wefÕa sÑfK ðO l,dj' f,»lfê ÿoyi wÓrýk #´u n,fõ.hlg wj½:dj foýk p¾Ñ¨ ²odkï Ófl keye' ñw md"¥lhý t"l igý ìug 0h p¾Ñ¨ me´½Ü n,h wu.d oeïud' fojk f,»l ðÞOh fj,dfj ðO leìfkÜ]fõ wdr"Il wxYh Ndr ;kur ,eÑfK p¾Ñ¨g' TÃf/ kdhlrjh .ek oýk yeu fofk"u w”re ¦sh m< lf<A úý½gý wdmà weúr #hk mmÓvhr t"l'
fï ld,fê ðÞOh mesfrk fj,dfj ¹;dkHhg fÞYmd,k kdhlrjh" Wjukd fj,d sÑKd' yeu flfk%u oe"fl p¾Ñ¨f/ ye#hdj' fï ÿid ¹;dkHfê ´h¨ m"I tlu fj,d p¾Ñ¨ g w.ues örh mejrejd' yhjeÿ fc»¾Ê rÊWrejýf/ werðfuý m"I úm"I yeu fokdf.u leuer; wesj i¾j md"¿l rch" –¾g ª p¾Ñ¨ ;·ýf/ leìkÜ ulv,h t"l fojeÿ f,»l ðÞOhg ·ÃK ÿýfk ;·ý oýk “dfh»0l ldrKd t"l fÞYmd,kh ·Ã lr,d' m<· l;dfj§ Tà rgg #õfj zzreërh" oyäh" l÷¨ yeu foh"u w– lemlr· ZZ #hk woyië' ! jf/u zzfjrf<A" l÷lrfê" ùÈfê yeu ;ekl§u lrk igÿý wm mrdch l< fkdye#ëZZ #hk wdfõ.h rgg ÿýkd' ðÞOh fjŒfjý rfÜ u;hr ´h¨ Y"shr leml<d' 2jýhdkd yoýk" keõ jeä Èðp lrýk" ðO ;d"IKh y|qýjd foýk p¾Ñ¨ fjfy±Kd' wfußldfõ ckdêms “eý"¸ý /½fj¨Ü iu. iyfh».fhý jev l<d' fï iyfh».h w¨r ñu oulg wj½:dj Wod l<d'
ðÞOh wjiý fjk fudfyd; p¾Ñ¨g w¨r w‹fh».h" uu l<d' Tà jev l< fõ.h fld;rïo hr th fkdbj² w¨r Iure n,fõ. fÞYmd,kfhý uu ÓKd' wdr"Idj yd ðÞOh .ek ú;r" fjfy¶u .ek iuyr fj,djg fp»okd ke2Kd' fi!LH" wOHdmkh rfÜ ixj¾Okh wek ¾àu fÞYmd,k fõÈldõ rijr ud;Dld ÿidu p¾Ñ¨ pýofhý mrdchg mr ÓKd' wogr ·¨ f,»lhu ixfõ.fhý ´¾mr lrk ! ´ÿùu #hýfk f,»lfê “cd;ýwjdo rel .e¡u fjŒfjý ùrfh" njg mrÓK p¾Ñ¨ wýsfï§ “cd;ýwjdoh ú´ýu wëýl<d #h,ë' fï fudfydf; ·¨ ¹;dkH cdslhýu ú’jdih m< lr,d sÑfK p¾Ñ¨ ðÞOh fjŒfjý fyd| kdhlfh" yeneë iduh ixj¾Okh fjŒfjý fjýk neye #hk woyi' k·r p¾Ñ¨ wÓreÿ yhlg m½fi wdfhr n,hg wdjd'
f,»l ðO ìfï§ jf/u ¹;dkHhg hgrj sÑK rgj¨ t#fkl ÿoyi ,nk úg p¾Ñ¨ lgðu l< wdldrh .eæfrý .fõYkh l< ðu ix´Þëý' ! jf/u m"Ihl wëshg ku fkdª p¾Ñ¨ úáý úg m"I udre lrñý .uk 0hr ! yeu fudfyd;lu b] lf<a rg fjŒfjý b] l< ðuj sÑ fufyjr nj wújdodrulë'
orejý m½fofk%f/ hymr –fh% jf/u ¹;dkHhg kdhlrjh ÿý ùrfh" yeáhg p¾Ñ¨ nen¨kd' rfÜr ðO ìfur ùrhd fkdfn¨ id¾;H iïudkfhýo –ÿï ,eÑjd' 2002 wÓreÞfo ¹;dkH 2jý úÿ¸fê u; úpdrKh#ý m½fi #heÓfl ;jr l;dj"' úûÕg ¹;dkH cdslhý ´h fofk% wußý úûÕg;uhd yeáhg –§ .efkkjd kï ;jr l;d %ugo@
|
|
