» m±0h isj, tre ¸ #hjýk 

 

 

këVßhdfõ wreKdf,»lh

(05 wf.»½u 2007)
 
   
Wmý Èkh - 1922'04'13

ƒ¸l wOHdmkh - ·fi»ud d:ñl rcfê úoHd,h

1949 - ,ývkfêý/ új úoHd,fê wOHdmkh

1952 - bsydih yd wd¾Òlh iïnýO Wmdêh

1952 - dý´½ úoHd,fê bsydih b.eýùu

1953 - ìß| udrdhd ue11 - orejý ir fofk#

1954 - wldŒ cdsl ixúOdkh ¾]ùu

1958 - geý.ÿhld wdikfhý kef.k¾r m,d; ÿfh»ckh

1958 - md¾¸ýufõ úm"I kdhl

1960 - wý;¾ md,k rcfê uy weus

1961 - ÿoy½ geý.ÿhld rcfê w.ues

1963 - kef.k¾r wldŒ új úoHd,fê %,ms

1964-85 - geýidÿhdfõ ckdêms

1970-85 - od¾ i,dï új úoHd,fê %,ms

1977-90 - pdud pd fÞYmd,k jHdmdrfê iNdms

1984-85 - ½fl»ÿ lD¥ új úoHd,fê %,ms

1897 - f,ÿý idu ;Hd.h

1992 - ´fudý fnd¸úhd¾ c.r iïudkh ,eîu

wNdjh - 1999'10'14


kë\ßhdfõ wreKdf,»lh f,i ie,flk W¸h½ ÿhf¾f¾ wldfõ fndfydu .re ÑÃukg ,"ª fÕg Þ.,fh"' rg je´hý wor TÃg i,lýfý cdsfê hd hk f.!rj kdufhý' wju my±lï i¾;" wsYh ÿlr mßirhl ´g rfÜ ÿoyi wkkH;djh fjŒfjý §¾> fjfyilr .uk" hýkg ÿhf¾f¾ g ye#hdj ,eÑfl wOHdmkh t"l ,eÑK mýkrh ÿid'

ÿoyi ,nýk l¸ý geý.ÿhld hk kdufhý yeýÓk ¹;dkHhg hgr m,d;l ôshud #hk fÞYfê ÿhf¾f¾ Wm; ,eÑjd' #f,» óg¾ ú´ yhl ÿr" WfÞ yji md .uÿý weúo f.k 0¾ý ƒ¸l wOHdmkh ,eô Tà m±j W.ývdfõ új úoHd,hl 2re jDrsh i|yd bf.k .r;d' wdlAûIHrjh" u; ¹;dkHhg 0¾ý wd¾Òl úoHdj yd bsydih iïnýOfhý by, wOHdmkh" ,nd .ýk wj½:dj ,eÑfl bý wkurejë' fï fjkfldg ráý g 0¾ý Wmdëh" .ýk wj½:dj ,eì,d sÑfl ÿhf¾f¾ g l¸ý geý.ÿhldfõ ;j tlu t"flfk%g ú;rë' ! ú;r" fkfjë ¹;dkHfê bf.k .ýk wj½:dj ,eÑŒ m<· fjÿhd njgr Tà bsydihg t"ÓKd'

hgr úð;hl b;du ÿlr \ú;h" .; lrñý ¾á ÿhf¾f¾ ¹;dkHfê .; l< ld,h weu,; ;·ýf/ rfÜ ñÿ±ýf/ \jk uÜgu jf/u f,»lh ye´frk wýour" t¾ wes wj½:djý .ekr fyd| wjfn»Oh" ,nd.r;d' wdm± geý.ÿhldjg meñm ;reK ÿhf¾f¾ r½idj yeáhg f;»rd .rfr 2re jDrsh' ore oeßhýg bx7´ jf/u ;jr úIhhý #¾mh" W.ýjýk mgý .r;d' t;eÿý mgý .r; .uk by,gu weúr wdmà yeÍ n,k fj,djl ÿhf¾f¾ jr" ;·ýf/ iuldÍklhýg #õfõ zz 2re jDrsh uf/ f;»rd .e¡u" yeneë fÞYmd,khg wdfõ wyïfný ZZ #h,ë'

hu" lu" oýk úhr Þ.,fh% yeáhg ÿhf¾f¾ g rfÜ iudcfê sÑfl f,d% §.e¡u"' fï ÿidu yeu fyd| jevl§u TÃg ,eÑfl ·¨ ]j' geý.ÿhld wldŒ cdsl ixÑOdkh ¾]jd .rfr fï wýoug ¨¨ wjfn»Oh" wes llvdhu tlufj,d' ÿhf¾f¾g t;ek f,d% j.$u" orýk ´ÞOÓKd' wÓreÿ y;r" weu,; rfÜ md,k ;ýwhg cýofhý weu,r fjýk fï yryd ÿhf¾f¾ g wjldYh mEÿkd' wÓreÿ fol" .;fjk úg m,dfr uy weus yeáhg f;»rd .r;d' ¹;dkH hgr úð; Ndjfhý ÿoyi ,nk úg w.ues ;kurg mrª ÿhf¾f¾ ;jr flá ld,h" weu,; iï¾K ÿoyi ,eô geýidÿhdfõ m<· ckdêms yeáhg rg fjŒfjý wkkH ª .uk" mgý .r;d'

;·ý f/ wdfõÿl o"I;djh wŒj rfÜr" cd;Hý;r iudcfêr in|lï mdúÉÑ lrñý f¨ ì÷j" fkdfid¨jd rg" ì¾ lr .ýk ÿhf¾f¾ g ye#hdj ,eÑKd' ! wj½:dj Wod lr .rfr" iudc hym; ;lk kdhlfh% yeáhg rg u< weúÈñý ÿoyi fjŒfjý uyck yojr wjÈ lrñý f.k 0h jev §fj, iu.' thg iudý;rj t"ir cdtýgr lrep oe"ªjd' k·r wj½:dj Wod Ófl tlg sÑK ieý´ndrfê kdhlhý yd tjlg ¹;dkH md,lhýf/ wjiý wdlAldrhd iu. f.k 0h idlÉPd ud,dj wjidkfê geýidÿhdj hŒfjý wldfõ w¨r rg" fjý lr .ýk ye#ùu t"l'

ÿoyf½ wdf,»lh rgg Wod ÓKd' k·r yeg .Kýj,§ geýidÿhdj #hýfý f,»lfê fndfydu ÿŸmr rg"' wOHdmk yd fi!LH jeÿ my±sÑfl wýsu my, uÜgul' Kh nßý ñßflñý yd wêl \jk úhou#ý vd ú rfÜ uyck;dj fndfydu fj,djg ¾áfh ÿl fõokdj ;u Wreuh" f½ i,lñý' ÿhf¾f¾ fï ½jNdjh fjk½ lrýk b,"lh" wŒj jev igyk" yeÿjd' wýsfï§ ;·ýf/ ¾fr sÑK o¾Ykh )hdjg k.ñý ck Uú;h kxjýk ye#hdj ,eÑKd'

·¸ý mgý .rf; wOHdmkh" kes jeä¾áhýg wúêur wOHdmk my±lï wes lrñý' uyck;dj oeŒfuý iýkÞO jk úg rg bÈßhg f.khýk my± nj ÿhf¾f¾ wjfn»O lrf.k ¾áhd' ! jf/u Tà ÿoyi" ixj¾Okh yd úkh hk ldrKd uk rd·j" lrf.k ;·ýf/ o¾Ykh smrs ldYhg mr l<d' fï o¾Ykh hgfr lD¥l¾uh kxjýk jeä bv" fjý l<d' ! i|yd bvï fnod §u" há;, my±lï kexùu" ;d"IKh y÷ýjd§u i|yd úYd, wdfh»ckh" lrýk ÿhf¾¾ týÿ .r;d' tl mer;#ýr ckmo yeÈ,d uyck;djf/ \jk ;rrjh kxjýk há;, my±lï wes fjk w;r ur wfk" merf;ý uyck;dj wjfn»Ofhý oeŒjr lrk jevigyk" il½ l< ÿid ÿhf¾f¾ o¾Ykh rgrd mesreKd'

ÿhf¾f¾ iudc wd¾Ól ie,±ï iïmdokh lrkúg jvd #Ü]Ófl Ökhg' tlufj,d jev #Íu weu¨ iudcjd§ 2Kdx. Tà iudchg ldýÿ l<d' fï ixl¨m f.kdjr Tà rfÜ ix½lDshg yd wdfõÿl jákdlï mßydÿhg hýk bvÿýfý keye' ! jf/u Tà jev lf<a f,»lh .uý lrk rgdj y÷kd .ÿñý' wldŒ l,dmfê lD¥ fN». wmkhkh iïnýOfhý by,u ;ekl ¾á geýidÿhdj ÿhf¾f¾ f/ b,"lh wŒj t;ekg 0hd' tfyr ld,h" hkúg th wid¾:l Ófl f,»l ;r.ldÍrjhg ·ÃK foýk wre ùur t"l' wýsug geýidÿhdj #hýfý wldfõ jeäu lD¥fN». wdkhkh lrk rg njg mrfjñý sfnk úg ÿhf¾f¾ rfÜ wd¾Ólh újD; mer;gr" l¾udý; ÿmeðï jeä#Íu flfr¾r wjOdkh fhd· lrk nj ldY lrýk hjr .r;d'

wldŒ rgj¨ w;r tl·uj" jf/u iyfh».fhý c.r cdj w;r wldŒjýf/ wkkH;djh i,%Œ lrýkr ÿhf¾f¾ oe"ªfê yenE Wkýÿj"' fudieïìldj" ´ñndífõ" jeÿ rgj¨ ng¾r md,kfhý ·ojd .ýkr ÿhf¾f¾ ! rgj, kdhlhýg ffO¾hh ÿýkd' fï i|yd ƒ¸l iem±ï yoýk wroe$ï fnod yod .ýk uyf.or njg mrÓfl geýidÿhdj' ;·ýf/u l¨ md,lhý f/ orep Ndjfhý uyck;dj ·od .ýkg ueÈyrª wj½:dj" yeáhg W.ývdfõ bä wóý md,khg tfr¾ùu fmýjd foýk ¨jý' geýidÿhdfõ ú´oyil ú;r y·odj" iu. W.ývd kdhlhý tlufj,d l< wr.,h wjidkfê bä wóý md,kh fjŒjg trgg w¨r kdhlrjh" ì¾ÓKd' fï fj,dfõ§ iuyrfokd fp»okd lf<a ÿhf¾f¾ wŒýf/ md,kh cd;ýwjd§ lrýk Wridy lrkjd k·r ;·ýf/ rfÜ udkj ¾ñlï yd cd;ýwjdoh .ek Wkýÿj" keye #h,ë' ldrKdj wer;' fï fjkfldg geýidÿhdfõ sÑfl tl m"Ihl md,kh"' uyck;djg ÿ´ ;ek foýk ¥to¾ kdhlfh% yeáhg lemùfuý jev l<d ñi fjk l¨mkdj" TÃg sÑfl keye' fï újdohg ÿh¾f¾ Wr;r ÿýfý ;·ýg È.gu ckdêms moúh orýk wjldY we;r 1985 wÓreÞfo tëý úËdu ,nñý'

rg tl ð.hlg f.k wd ÿhf¾f¾ ;u kdhlrjh hgfr .r iDW týÿ ÿid l¸ý sÑp w÷re j,d%¨ u¡ù meyenr rg" f,i wldŒ l,dmfê mjsýk geýidÿhdjg ye#hdj ,eÑKd' Tà ;, ðÞOh mejs jljdŒÓjr o"¥K yd jdudxûl hk l|Óre folgu ueÈý ´áñý fomer; iu.u iunr iïnýO;djh" f.k hýk iurlï fmýŒjd'

ÿhf¾f¾ wjxl kdhlfh"' we;eï wldŒ fÞYmd,k{hý yeáhg ;kur mdúÉÑ fkdl< ÿid ·¨ f,»lhu TÃg .re l<d' moúfhý úËdu 0h ÿhf¾f¾ .ug 0hd' ôsud .fï f.dúf,md,l ´áñý ;jr ld,h" pdud pd fÞYmd,k jHdmdrhg ;u wroe$ï fnod ÿýkd' ;·ý f.dv ke3 rg hymr md,lhý wsý ;j ;jr by,g hkjd oe#ýk ÿhf¾f¾ ¾áfê fndfydu leuerf;ý' wfußldj" ¹;dkH lekvdj" býÈhdj weu¨ f,dj rd rgj, új úoHd, myf,dj" ÿhf¾f¾ g f.!rj Wmdê ßke·jd' fýre cd;Hý;r iïudkh yd fk¨iý ueýfv,d iïudkh weu¨ Wmydr iïudk /i" ßke·Kd'

f,»lh fkdor m,d;l Wmý orefj" fydý bf.kf.k m<·j f,»lh y·jg 0hd' wfh». y·fõ fkdieÍ ;·ýf/ cdjr o¾Ykhlg wŒj hñý by¸ý Tijd ;eîu .ek wor geýidÿhdŒjý l;d lrýfý wdvïnrfhý' ! jf/u ;·ýf/ j.$u yd ðulï y÷kdf.k ÿ´ wj½:dfõ§ B<Õ mrrg rg bÈßhg f.khýk bv ÿýkd' geýidÿhdŒjý ;u cdsfê kdhlhd yeáhg ÿy;ud¡j W¸h½ ÿhf¾f¾ g ¾i kud wdpdr lrýk #´ úfglr me#f,ýfý kes j. meyeȸë'